Onder de zeer vele vertroostingen, dewelke onze Heere en Zaligmaker Jezus
Christus aan zijn strijdende Kerk in deze ellendige pelgrimage gegeven heeft,
wordt deze met recht de voornaamste geacht, die Hij haar heeft nagelaten, als Hij tot zijn Vader in het hemelse Heiligdom zoude ingaan, zeggenden: "Ik ben met u al de dagen tot aan de voleinding der wereld". De waarheid van
deze vriendelijke belofte is blijkelijk in de Kerk van alle tijden. Want alzo
zij niet alleen door openbaar geweld der vijanden en goddeloos geweld der
ketteren, maar ook door bedekte listigheid der verleiders van den beginnen is gestreden, voorwaar, indien de Heere haar te eniger tijd van de heilzame hulp
van zijn beloofde tegenwoordigheid had ontbloot, zij zoude al over lang òf door
geweld der tyrannen zijn verdrukt geweest òf door de arglistigheid der
bedriegers ten verderve geleid. Maar de goede Herder, die zijn kudde, voor welke
Hij zijn leven heeft gelaten, zeer volstandiglijk bemint, heeft het woeden der
vervolgers steeds ter rechter tijd en door zijn uitgestrekte hand, dikwijls
wonderlijk, ternedergezet, en de kromme wegen en bedriegelijke raadslagen der
verleiders ontdekt en te niet gedaan; in beide bewijzende, dat Hij waarlijk bij
zijn Kerk tegenwoordig is. Hiervan hebben wij een zeer klaar bewijs in de
Historiën der Godzalige Keizers, Koningen en Prinsen, dewelke de Zone Gods zo
menigmaal tot hulp van zijn Kerk heeft verwekt, met een heilige ijver van zijn
huis ontstoken, en door hun dienst niet alleen het woeden der tyrannen
bedwongen, maar ook zijn Kerk, wanneer zij met valse leraars te strijden had,
tegen hen met middelen ter genezing, van heilige Synoden voorzien, in welke de
getrouwe dienstknechten van Christus met gezamenlijke gebeden, raad en arbeid
kloekmoediglijk zich hebben gesteld voor de Kerk en waarheid Godes tegen de
knechten des satans, alhoewel zij zich in engelen des lichts veranderden; en
hebben het zaad der dwalingen en der tweedracht weggenomen, de Kerk in eendracht
der reine religie behouden en de oprechte godsdienst ongeschonden op de
nakomelingen voortgezet.
Met een gelijke weldaad heeft onze trouwe Zaligmaker
zijn genadige tegenwoordigheid aan de Kerk van Nederland, die enige jaren zeer
is verdrukt geweest, in deze tijd bewezen. Want deze Kerk, van de tyrannie van
de Roomse Antichrist en de schrikkelijke afgoderij van het Pausdom, door Gods
machtige hand verlost, en in de gevaren van zo langdurige oorlog menigmaal
wonderbaarlijk bewaard zijnde, en in eendracht der ware leer en tucht tot lof
van haar God, tot wonderlijke wasdom van het gemenebest, en vreugde van de
gehele Gereformeerde wereld zeer heerlijk bloeiende, is van Jacobus Arminius en
zijn navolgers, dragende de naam van Remonstranten, door verscheidene zo oude
als nieuwe dwalingen, eerste heimelijk, daarna openlijk aangevochten, en, door
ergerlijke twisten en scheuringen hardnekkiglijk verstoord zijnde, in zo groot
gevaar gebracht, dat die zeer bloeiende Kerken door een schrikkelijke brand van
tweedrachten en verdeeldheden ten laatste zouden zijn verteerd geworden, ten
ware de ontferming van onze Zaligmaker ter bekwamer tijd daartussen ware
gekomen. Doch geprezen zij in der eeuwigheid de Heere, dewelke, nadat Hij zijn
aanschijn een ogenblik tijds van ons , die op menigerlei wijze zijn toorn en
gramschap hadden verwekt, verborgen had, voor de ganse wereld heeft bewezen, dat
Hij zijn Verbond niet vergeet en het zuchten der zijnen niet veracht. Want als
daar nauwelijks enige hope van herstel naar menselijk oordeel scheen voorhanden
te zijn, heeft Hij aan de Doorluchtige en Hoog-Mogende Heren, de Generale Staten
der Verenigde Nederlanden, in het hart gegeven, dat zij, met advies en directie
van den Doorluchtigsten Prince van Oranje, besloten hebbende deze woedende
zwarigheden met wettelijke middelen te bejegenen, welke door de voorbeelden der
Apostelen zelf en der Christelijke Kerk na hun tijd doorgaans zijn goed gekend,
en zelfs ook in de Kerk van Nederland met grote vrucht vóór dezen gebruikt, en
hebben een Synode uit al de Provinciën van hun gebied door hun autoriteit naar
Dordrecht bijeengeroepen, nadat zij daartoe van tevoren verzocht en door gunst
des grootmachtigsten Konings Jacobus, Koning van Groot-Brittannië, enz., en
machte Republieken, verworven hadden vele voortreffelijke godgeleerde mannen,
opdat door gemeen oordeel van zoveel theologanten der Gereformeerde Kerk, de
leringen van Armimius en zijn navolgers in een zo vermaarde Synode rijpelijk
zouden worden onderzocht, en alleen uit Gods Woord geoordeeld, de ware leer
bevestigd, de valse verworpen, en de Nederlandse Kerken eendracht, vrede en rust
door Godes zegen wedergebracht. Over deze weldaad Godes is het, dat de
Nederlandse Kerken zich verheugen en haars Zaligmakers ootmoediglijk bekennen en dankbaar roemen.
Deze eerwaardige Synode , na voorgaand algemeen vasten en bidden door
autoriteit der Hoge Overheid in al de Nederlandse Kerken tot afbidding van Gods
toorn en verwerving van zijn genadige bijstand uitgeschreven en gehouden, in des
Heeren naam binnen Dordrecht vergaderd zijnde, ontstoken in liefde tot God en de
welstand der Kerk, en wezende, na aanroeping van Gods naam, met een heilige eed
verplicht, van alleen naar het richtsnoer der Heilige Schrifture te oordelen, en
in het onderzoek met een goede consciëntie te handelen, heeft zeer naarstiglijk
en met grote lankmoedigheid gearbeid, om de voornaamste voorstanders dezer
leringen, voor haar geciteerd zijnde, te bewegen, dat zij hun gevoelen van de
bekende vijf Hoofdstukken der leer, mitsgaders de redenen van die volkomenlijk
wilden verklaren. Maar als zij het oordeel der Synode verwierpen en op de
vraagstukken, in de manier als billijk was, weigerden te antwoorden, en dat
voorts geen vermaningen der Synode, noch resolutiën der Welgeboren Edele
Gedeputeerde Staten van de Heren Generale Staten, ja zelfs niet de bevelen van
de doorluchtige Hoogmogende Heren Generale Staten, bij hen iets vorderden, is de
Synode genoodzaakt, met last van hun Hoog-Mogende en naar de gewoonte der
ouderen Synoden, een andere weg in te gaan; en is het onderzoek van de voorzeide
vijf leerstukken uit de schriften, bekentenissen en verklaringen, eensdeels te
voren uitgegeven, anderdeels ook aan deze Synode overgeleverd, ter hand genomen.
Hetwelk, alzo het nu door Gods bijzondere genade met zeer grote vlijt,
getrouwigheid, consciëntie en overeenstemming van allen en een iegelijk is
voleind, zo is 't, dat deze Synode tot Gods eer, behoudenis van de oprechtigheid
der zaligmakende waarheid, gerustheid der consciëntiën, vrede en welstand der
Nederlandse Kerken, besloten heeft het navolgende oordeel , waarin het
waarachtige en met Gods Woord overeenkomende gevoelen van de vijf voorzegde
leerpunten wordt verklaard, en het valse, en met Gods Woord strijdende
verworpen, openlijk uit te spreken en aan een iegelijk bekend te maken.